ලියුම් ගැන කියුම් - විශ්ව තැපැල් දිනය ඔක්තෝම්බර් නවය

         

ඔක්තෝම්බර්  මාසය සුවිශේෂී දින ගණනක්  යෙදී ඇති මාසයකි එහිදි අද 9 වන දැන විශ්ව තැපෑල් දිනයයි.  සංනිවේදනයේ දියුණුවත් සමඟ තැපැල  භාවිතය අඩුවී ඇතත්  ඕනෑම සහතිකයක හෝ ලිපි ගොනුවක මුල් පිටපත යැවීම සඳහා තවමත් තැපෑල අප අතර පවතී. අද එසේ උවද එදා තැපෑලේ ආරම්භය මෙසේ විය.

                දුන්නෙන් විදීම, අණබෙර ගැසීම, ඝණ්‌ඨාර නාදකිරීම කඳුමුදුන්හි ගිනි දැල්වීම, කොඩි එසවීම, දූතයන් යෑවීම, ගලේ කෙටීම සීපද ගායනා කිරිම, හූ කීම ඇතුළු විවිධ ක්‍රමෝපායයන් මගින් තොරතුරු හුවමාරු කරගත් සන්නිවේදන ඉතිහාසයක්‌ අපට තිබේ. තැපැල් සේවය ආරම්භ වීම මෙම සන්නිවේදන මගේ තවත් එක්‌ සුවිශේෂී සන්ධිස්‌ථානයකි.  

           

        වසර දෙසීයයකට වඩා ‌ පැරණි මෙරට තැපැල් සේවය නිත්‍ය වශයෙන් ආරම්භ කරන ලද්දේ 1798 දී ය. ඒ අනුව දීර්ඝ කාලීන අතීතයක්‌ තැපෑල සතුව පවතී 1789 දී ඕලන්ද ජාතිකයන් විසින් පනවා තිබූ තැපැල් රෙගුලාසි අඩංගු සඳහන් වේ. ලන්දේසි පාලන සමයේ මෙරට තැපැල් කාර්යාල පැවැති බවත් එම කාර්යාල භාර ප්‍රධානීන් තැපැල් ස්‌ථානාධිපති වරුන් ලෙස කටයුතු කළ බවත් ඉහත ලේඛනයේ සඳහන් වේ. ලන්දේසි පාලන සමයේ තැපැල් සේවයේ ආරම්භය සිදුවූවත් අද පවතින තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුවේ ආරම්භය සිදුවන්නේ බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමයේදීය. 1798  කැප්ටන් කෙනඩි මෙරට ප්‍රථම තැපැල්පතිවරයා ලෙස කටයුතු කර ඇත. මෙම සමයේ කොළඹ, ගාල්ල, මන්නාරම, යාපනය, ත්‍රිකුණාමලය යන ප්‍රධාන නගර තුළ තැපැල් කාර්යාල පහක්‌ ආරම්භ කර තිබේ. ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම වරට තැපැල් ගාස්‌තු අයකරනු ලබන්නේ 1799 වසරේදීය.  මෙරට ආණ්‌ඩුකාරවරයා විසින් ප්‍රසිද්ධ දැන්වීමක්‌ මගින් පනවා ඇති රෙගුලාසි තුළින් ඒබව දැක්‌වේ.

ආණ්‌ඩුකාරවරයා සහ ප්‍රධාන අණදෙන නිලධාරි ඇතුළු රජයේ උසස්‌ නිලධාරීන්ගේ අත්සන් සහිත ලිපි සහ ඔවුන් වෙත ලැබෙන්නා වූ ලිපි ඇතුළු රජයේ සේවයට අදාල ලිපි තැපැල් ගාස්‌තුවෙන් නිදහස්‌ කර ඇත. අනෙකුත් සියලුම ලිපි ලේඛන සඳහා තැපැල් ගාස්‌තු අයකර ඇත.

                                                    ලෝකයේ ප්‍රථම තැපැල් මුද්දරය භාවිතයට ගැනුණු රට වශයෙන් සැලකෙන්නේ එංගලන්තයයි.  පෙමි බ්ලැක්‌ නමින් හැඳින්වූ එම තැපැල් මුද්දරයේ වටිනාකම පැන්ස 1 ක්‌ විය. දැති රහිත මුද්දරයක්‌ වූ එයින් වික්‌ටෝරියා රැජිනගේ ශීර්ෂය නිරුපණය විය. ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම තැපැල් මුද්දරය 1857 අප්‍රේල් මස පළමුවැනි දින නිකුත් කරනු ලැබීය. එහි වටිනාකම පැන්ස 6 ක්‌ විය. වික්‌ටෝරියා රැජිනගේ රූපය එමගින් නිරූපණය විය. 1857 සිට 1872 දක්‌වා මෙරට  භාවිත වූ මුද්දර පැන්ස හා සිලියෙන් මුදලින් දක්‌වා තිබේ. ඉන් පසු තැපැල් මුද්දර රුපියල් ශත බවට පත් විය. තැපැල් මුද්දරයක්‌ ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු වරට මුද්‍රණය කර තිබෙන්නේ 2002 වර්ෂයේ මාර්තු 15 වැනිදායි. ශ්‍රී ලංකා ආණ්‌ඩුවේ ගැසට්‌පත්‍රය මුද්‍රණාලයේ 200 වන සංවත්සරය වෙනුවෙන් මෙම මුද්දරය නිකුත් කර ඇත. කොළඹ සිට මහනුවර දක්‌වා තැපැල් ප්‍රවාහන කටයුතු සඳහා පළමු වරට අශ්ව රථ සේවයක්‌ ආරම්භ කරනු ලැබුවේ 1833 වර්ෂයේදී දීය ඒ වගේම දුම්රිය මගින් තැපැල් මළු ප්‍රවාහනය කිරීම 1892 දී ආරම්භ වූ අතර එහි ප්‍රතිඵලයක්‌ ලෙස ලංකාවේ ප්‍රථම තැපැල් දුම්රිය කොළඹ සිට පේරාදෙණිය දක්‌වා ධාවනය විය.

ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු තැපැල්පත 1972 වසරේදී නිර්මාණය කර ඇත. නොදියුණු මාර්ග පද්ධතියක්‌ හා ප්‍රවාහන පද්ධතියක්‌ පැවැති බැවින් ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල තැපැල් කටයුතු සිදුකිරීම මුල්කාලයේ දුෂ්කර කටයුත්තක්‌ විය. ගුවන් තැපැල් සේවය 1928 වර්ෂයේදී ආරම්භවී ඇති අතර පළමු පියවර ලෙස කොළඹත් ඉන්දියාවත් අතර තැපැල් කටයුතු සිදුවී ඇත. කොළඹට සෘජු ගුවන් තැපැලක්‌ ලැබී ඇත්තේ 1936 වර්ෂයේදීය.